Δε θα ήταν παράλογο λοιπόν σε μια τέτοια ενόραση της πραγματικότητας, που τα
πάντα φαίνονται ανέλπιδα να κατακρημνίζονται, να ενεργοποιούνται κυρίως ασύνειδες
προκαταλήψεις και συναισθήσεις οι οποίες δικαιώνουν εκείνη την πομπώδη αποκαλυψιακή
κάθαρση που δήθεν μέλλει να συμβεί στο δραματικό τέλος των καιρών. Όμως μια τέτοια
ροπή δεν είναι αποκλειστική ιδεοληψία των αφελών που σα νέοι χιλιαστές αναμένουν
με αναμμένες λαμπάδες το ανηλεές ράπισμα της Ρήξης. Όποιος παρακολουθεί με συνέπεια
τη σημειολογία των Μέσων Μαζικής Ενημέρωσης και Επικοινωνίας θα διαπιστώσει επί
το έργον μια καταφανέστατη ανησυχία που προσιδιάζει ακριβώς σε αυτήν την αναφερόμενη
προκατάληψη. Φαίνεται ότι ακουσίως τα ΜΜΕ, εξαιτίας της δομικής τους φύσης που
πλέον ευνοεί την υπερέκθεση των πραγμάτων και τη συνεχή άμεση ενημέρωση, ανατροφοδοτεί
την ήδη ανησυχαστική αναμόχλευση των εξελίξεων. Θαρρείς τα ερείπια να φαίνονται στο μάτι
της τηλεθεάμονους συνείδησης διαθλασμένα από παραπλανητικά κάτοπτρα που παραισθητοποιούν
ακόμη περισσότερο τις ήδη παράλογες εξελίξεις. Κι αν σύμφωνα με μια σύγχρονη
επιστημολογική άποψη, η συνείδηση είναι αυτή που υλοποιεί τις πιθανότητες και που
δίνει την τελική υπόσταση των πραγμάτων, τότε ο σύγχρονος τηλεθεατής και χρήστης
του Διαδικτύου θα πρέπει να το έχει πράγματι ψυχανεμιστεί: οδεύουμε (ή ασυνειδήτως
σπεύδουμε) στο αποκαλυψιακό τέλος των καιρών...
Ειδικότερα, όσον αφορά το Διαδίκτυο, καθώς είναι ένα απολύτως ριζοσπαστικό μέσον
της ελεύθερης έκφρασης, θα ήταν σοφό να ληφθούν υπόψιν ακόμη κι αυτές οι υπερβολές
ή η παραπληροφόρηση διότι εκείνο που μας ενδιαφέρει στην ευρύτερη αλλά και βαθύτερη
εικόνα των πραγμάτων είναι οι αποφάνσεις του συλλογικού ασυνειδήτου κι όχι απλώς η απτή πραγματικότητα των συμβάντων.
Εν συνόλω, στη συμπερίληψη όλων των πληροφοριακών καταθέσεων εκείνο που διαφαίνεται
είναι η διάχυτη ανησυχία του ανθρώπου ενόσω αποζητάει μια ριζοσπαστική μεταστροφή-
δεν έχει καθόλου σημασία αν αυτό αποδίδεται στα επιμέρους μέσω μυθευμάτων ή υπερβολών.
Σημασία έχει ότι η εικόνα αποτυπώνεται, ότι δίχως τη βοήθεια ενός συλλογικού θεραπευτή
για να το εκμαιεύσει, ο αυθορμητισμός και η ελευθερία έκφρασης συνολικά το καταγράφουν.
Το ανθρώπινο ον που αφορίζει και ταυτοχρόνως θρηνεί τα χαμένα θεμέλια, στην πρωτογενή
του αγωνία αποτείνεται στο εντελώς παράλογο, το εν δυνάμει ριζοσπαστικό. Τοιουτοτρόπως,
συνυπολογίζοντας την εκτενή εντροπία των κοινωνικοπολιτικών συστημάτων, τα ΜΜΕ και
το Διαδίκτυο όντως υποστασιοποιούν την αποκαλυψιακή συναίσθηση ενός δραματικού τέλους.
Όσοι χλευάζουν μια τέτοια «αφελή» αποτίμηση δεν έχουν καταλάβει το τι ακριβώς συμβαίνει
μήτε έχουν συλλάβει επαρκώς το τι εστί πραγματικότητα στο σύνολο της με την ψυχονοητική
επενέργεια που την επικαθορίζει.
Αν λοιπόν μια ορμέμφυτη τάση συλλογικά εγείρεται εν μέσω αυτών των συνθηκών
αυτή δεν είναι άλλη από το ένστικτο του θανάτου,
η ενδόμυχη δηλαδή αίσθηση της αναπόδραστης τελευτής. Παγκοσμίως σήμερα τα ανεβασμένα
επίπεδα του στρες, η κλιμάκωση της εγκληματικότητας, τα επαχθή χρέη που διασύρουν
αναστήματα στο χορό των απονενοημένων διαβημάτων, στο συνδυασμό τους με την απροθυμία
ουσιαστικής επικοινωνίας των ιθυνόντων προς όφελος μιας βιώσιμης στροφής, στο σύνολό
της αυτή η κατάσταση αποδεικνύει το γεγονός ότι, συνειδητά ή ασυνείδητα, επί του
παρόντος, η ανθρωπότητα έρχεται αντιμέτωπη με την κρίσιμη αναγνώριση που μοιραία
ελλοχεύει σε όσα ανά τον κόσμο συμβαίνουν: Η διαπίστωση ότι είμαστε στο έλεος της
σφοδρής δίνης που λέγεται «εντροπία», οδοιπόροι μιας μη-αναστρέψιμης κατάστασης
που ως το ίδιο το βέλος του χρόνου απειλεί να μας βυθίσει στον αναπόδραστο έσχατο
θάνατο.
Η ανησυχαστική ενεργοποίηση αυτού του ορμέμφυτου ενστίκτου φυσικά αρχικά μας
τρομοκρατεί και η οποιαδήποτε αλληγορική του ιεροφάνεια φαντάζει αποτρόπαια. Όλα πηγαίνουν κατά διαβόλου... Το συστημικό
πρόβλημα της παγκόσμιας οικονομίας έχει περιπέσει στη μη-αναστρέψιμη εντροπία και
άρα τελικά διαφαίνεται να βαίνει προς την καθολική κατάρρευση. Αν αυτή η συνειδητοποίηση
με την πρώτη αφελή εντύπωση, σαν εκείνη τη φροϋδική που αγνοεί το τελέσφορο στοιχείο
της τελευτής, επίσης περιπίπτει στο σφάλμα του να εκλαμβάνει το θάνατο ως ένα αμιγώς
αυτοκαταστροφικό ένστικτο, θα πρέπει να παραγνωρίζει τη δυναμική εκείνη που, όλως
παραδόξως, δικαιολογεί τις όποιες παράλογες τάσεις που μας οδηγούν αυτοπροαίρετα
στην καταδίκη, εκείνη τη «νοσηρή» ευαρέσκεια των ρέκβιεμ. Διότι υπάρχει όντως μια
συνήθως αμελητέα γνωσιολογία της τελευτής που τη βρίσκει κανείς στις παραγκωνισμένες
εθιμοτυπίες των ιθαγενών και των προχριστιανικών πληθυσμών κατά τις οποίες ο θάνατος,
παρόλη την αμείλικτη του τροπή του έναντι του Εγώ, δεν είναι παρά η απειλητική πρόσοψη μιας πληθωρικής άφατης έκστασης,
η ίδια η λυτρωτική αποκορύφωση της λίμπιντο, ο υπέρλογος λεονταρισμός του θείου
Φάνητος!
Μπορεί η τελευταία δήλωση να ακούγεται αδιανόητη για τις σεμνότυφες και φοβικές
κοινοτοπίες του Δυτικού Πολιτισμού, γεγονός όμως είναι ότι ουσιωδώς, απ’ όσο τουλάχιστον
γνωρίζουμε όσοι έχουμε εξερευνήσει ενδελεχώς την άβυσσο του ασυνειδήτου, ο θάνατος
είναι όντως η αυγή του πιο λαμπρού Φωτός. Αυτή άλλωστε είναι και η πιο κεντρική
ιδέα των αρχαϊκών ή μη rite de passage:
προσπάθεια προσομοίωσης του Θανάτου και προετοιμασίας ως προς αυτόν, αναγνώριση
της κρυφής ευμένειάς του και ιδιοποίηση της στην υποκειμενικότητα του βιόκοσμου.
Η ανθρωπολογική έρευνα της μυητικής δοκιμασίας (που σε βάθος χρόνου και σε γεωγραφικό
πλάτος αποδεικνύεται πανανθρώπινη), είτε γίνεται μέσω της λήψης ενθεογενών βοτάνων
είτε μέσω κάποιας άλλης δοκιμασίας, έχει φέρει στην επιφάνεια το διακαές ζητούμενο
από την επίλυση του οποίου περιστρέφεται κι ο εξυγιασμένος βίος του εκάστοτε πολιτισμού:
το ζητούμενο συμφιλίωσης με την αναπόδραστη
εντροπία, με το μη-αναστρέψιμο βέλος του χρόνου… τον ίδιο τον θάνατο. Ευφραίνεσθε!
Όμως αυτή η συμφιλίωση δεν πρόκειται για κάποια μοιρολατρική αποδοχή της εξάλειψης
του εαυτού στο αδιανόητο σκότος της ανυπαρξίας, όπως μας έχει συνηθίσει στο μεγαλύτερο
μέρος της η (υπαρξιακή) δυτική φιλοσοφία. Εν αντιθέσει, το μεγάλο υπαρξιακό ζητούμενο
των rite de passage συνίσταται στη μύχια
συνειδητοποίηση ότι τελικά εντελώς φυσικά τούτο το μη-αναστρέψιμο βέλος του χρόνου,
που υπαινίσσεται η τερματική ύφεση της εντροπίας, οδηγεί στο μακάβριο υπέδαφος του
Mysterium Tremendum, που όμως τελικά αποδεικνύεται
ως μια απλή εκφοβιστική φάρσα της ύπαρξης, μια πρώιμη υπαρκτική παρανόηση- είναι
δια αυτής της υπερβατικής συνειδητοποίησης που η αγωνιώδης αμφιταλάντευση γίνεται
ανέμελο ονειροφόρο λίκνισμα, τότε που τα αρπακτικά δήγματα μετατρέπονται σε απαλή
λιβιδινική θωπεία. Με άλλα λόγια, διαχρονικός στόχος της μυητικής δοκιμασίας ήταν
ανέκαθεν το να κατορθώσεις να υπερνικήσεις τις φοβικές σου άμυνες έναντι της δεινότητας
του χρονικού βέλους και του επικείμενου θανάτου που πάντα αυτό υπαινίσσεται. Πιο
συγκεκριμένα, στόχος είναι να απομυθοποιηθεί, να αποδομηθεί το φράγμα του φόβου
ώστε να ενθαρρυνθεί, να εμψυχωθεί τούτη η αναπόφευκτη πορεία που εν τέλει θα μας
συστήσει με τον Φτερωτό Έρωτα στην άλλη όχθη, διαψεύδοντας όλα τα μακάβρια σενάρια
του Επέκεινα. Έτσι είναι που διασαφηνίζεται το ένστικτο του θανάτου ως το ασύνειδο
συνώνυμο της λιβιδινικής απογείωσης, που σημαίνει την πρακτική αυτοπραγμάτωση μιας
εράσμιας ζωής σα μια πρώιμη λύτρωση προ του επικείμενου οριστικού τέλους (που όμως
κι αυτό δεν αποτελεί υπερατομικά παρά άλλη μια αναστολή της εκπλήρωσης).
Δοθέντος των όσων έχουν λοιπόν ως εδώ αναφερθεί είναι συνετό να προσγειωθούμε
στα πραγματολογικά ζητήματα της εποχής, τα τεκταινόμενα της οποίας δεν αφήνουν στο
απυρόβλητο απολύτως κανέναν. Μιλώντας για τη σύγχρονη οικονομική κρίση, η οποία
εξαιτίας της δυνητικής εξάντλησης των ενεργειακών αποθεμάτων, του υπερπληθυσμού
και της οικολογικής κατάρρευσης φαντάζει ως πιο δυσοίωνη από οποιαδήποτε άλλη βιώσαμε
στο παρελθόν και καθώς αυτή πράγματι φαίνεται να ρέπει προς ολοένα και πιο απονενοημένες
εξελίξεις, τα όσα αναφέρθηκαν παραπάνω αποτελούν κάτι παραπάνω από μια απλή μεταφορά.
Διότι, αφενός, οι συμφεροντολογικές επενδύσεις των ισχυρών είναι τόσο άτεγκτες όσο
η ιδεοληψία ενός σχιζοφρενή και, αφετέρου, οι διαφωνίες που εξ ου προκύπτουν αδυνατούν
να αποσοβηθούν σε μια θεμιτή ενιαία ενορχήστρωση των εξελίξεων που θα ωφελούσε τον
λαό και την οικολογία. Αν ο τεχνοκρατικός σχεδιασμός παραβλέπει τόσο εξόφθαλμα και
σχεδόν εγκληματικά τα ανθρώπινα δικαιώματα προς όφελος μιας «δημοσιονομικής» κερδοσκοπίας και αν εξαιτίας αυτού το λαϊκό μένος πλέον
διαφεύγει με μοιρολατρική αποφασιστικότητα κάθε τέτοια ύπουλη χειραγώγηση, τότε
μπορούμε να πούμε ότι εδώ και τώρα, εν έτη 2012, βιώνουμε το χείλος της πιο ραγδαίας
και επεισοδιακής οικονομικής και κοινωνικοπολιτικής εντροπίας, το βέλος του χρόνου
μας καρφώνει και απειλεί να μας βυθίσει ολωσδιόλου, βρισκόμαστε ήδη υπό την ειρκτή
σκιά του θανάτου.
Συμπερασματικά, αυτή η μοιραία πορεία της εντροπίας, καθόσον μη-αναστρέψιμη,
θα πρέπει λογικά να υποκαθιστά όλες τις παραινέσεις για την ανάβαση σε έναν απαραίτητο
οικονομολογικό Γολγοθά που τελικά δήθεν η υπομονή αυτού θα μας βοηθήσει να επιστρέψουμε
στους τόπους απ’ όπου κατολισθήσαμε. Αλλά όμως εφόσον ο στενάχωρος μονόδρομος της εντροπίας
οδηγεί μόνο μπροστά, τι άλλο μπορούμε
να επινοήσουμε πέρα από έναν θαρραλέο στασιασμό, μια εμβληματική ανυπακοή με την οποία θα διαπερνούσαμε το φράγμα
του φόβου και θα αποτολμούσαμε την αποστροφή από τις κατεστημένες εντολές ώστε η λαϊκή μας ετυμηγορία να επαληθεύσει τις Κασσάνδρες,
διότι πολύ απλά η Ιερά Οδός της Μεταστροφής διαβαίνει αναποδράστως από τις αποκαλυψιακές
φλόγες του «ολέθρου». Δεν μπορεί να γίνει αλλιώς...
Ο λόγος για τον «αφανισμό» εκείνον που στη δοκιμασία μιας πρωτογενούς αγωνίας, όλως παραδόξως, εν τέλει
θα μας περισώσει επί του αναδυόμενου ριζοσπαστικά διαφορετικού κόσμου μιας αριστερόστροφης
οικονομίας, με την οποία κοσμογονικά θα επιπλεύσει η ήπειρος της Ουτοπίας. Για
ποια οικονομία μιλάμε; Μοιραία ο θάνατος στη λυτρωτική κόψη της αναγέννησης θα μας
αναγκάσει εκ των πραγμάτων να προβούμε σε μια οικονομολογική αποκατάσταση που δια
της υπονόμευσης του χρησιμοθηρικού γίγνεσθαι, που καθ’ όλη τη διάρκεια του ιστορικού
χρόνου πραγμοποιούσε το υποκείμενο, θα επιχειρηθεί αυθόρμητα και επίσης αναπόδραστα η σημαντική επανάκτηση της μυχιότητάς μας. Έτσι, από μια οικονομία απορρόφησης του
πλεονάσματος των δυνάμεων με σκοπό την απεριόριστη ανάπτυξη του πλούτου, η καθολική
μας χρεοκοπία αλλά και η μυητική ανεύρεση της ανθρωπιάς μας, μέσα από τα χαλάσματα
θα πραγματώσει την οικονομία εκείνη που αντί της συσσώρευσης θα σκοπεύει στη διατήρηση
και την περίθαλψη του βιώματος. Εν κατακλείδι, πρόκειται για ένα rite de passage, μια πειθήνια αναμέτρηση
με τον θάνατο, που αν και μόνο αν κρατήσουμε το ανάστημα ψηλά θα την βιώσουμε όχι
ως καταστροφή αλλά ως μεταστροφή προς
τον αντίποδα της τρέχουσας εμπορικής πρακτικής, δηλαδή, προς μια διονυσιακή οικονομία
του πότλατς, που θα νομιμοποιεί την αήθη
σπατάλη (κι όχι την προτεσταντική συσσώρευση) ως μέσο ανάπτυξης, μια οικονομία της
γενναιοδωρίας. Μια πολυμερής διαγραφή του χρέους που θα φτάσει να αναιρέσει ακόμη κι εκείνη την αρχέγονη
οφειλή των Πρωτόπλαστων.
Ουτοπικό;
Σε καιρούς έκτακτης ανάγκης, εκτεταμένης σήψης, καθολικού ολέθρου, τίποτα δεν
είναι ουτοπικό. Όσο ουτοπική φαντάζει
η ανυπαρξία στον υπάρχοντα νου τόσο πιθανή είναι και η ριζική αναγέννηση του.
Και η κληρωτίδα των πιθανοτήτων σου κάνει το χατίρι μόνο όταν επιτέλους τολμάς
να διακρίνεις στον πυρήνα της ορμέμφυτης αυτοκαταστροφής το λίκνισμα του φλογερού,
χαρισάμενου Έρωτος.
